Jest sobota, pierwszy dzień sierpnia i 214. dzień roku. Imieniny obchodzą Nemezy, Wiara i Nadzieja. W kalendarzu pamięci swoje honorowe miejsce ma Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego.

Dzisiejsze uroczystości, znane także jako Dzień Pamięci Warszawy jest lokalnym upamiętnieniem wybuchu Powstania Warszawskiego, które rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17:00. Walki trwały do 3 października 1944 roku. To wystąpienie zbrojne przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim zorganizowane zostało przez Armię Krajową w ramach akcji "Burza". W wyniku tych zdarzeń ujawniły się najwyższe struktury Polskiego Państwa Podziemnego. Była to największa operacja militarna Armii Krajowej, które swoim zasięgiem objęła część lewobrzeżnych dzielnic Warszawy, niewielki obszar prawobrzeżnej części miasta, a także Puszczę Kampinoską, Legionowo i okolice Marek. Był to największy zryw ruchu oporu w okupowanej Europie.

Powstanie warszawskie było wymierzone militarnie przeciw Niemcom, a politycznie przeciw ZSRR oraz podporządkowanym mu polskim komunistom. Dowództwo Armii Krajowej planowało samodzielnie wyzwolić stolicę jeszcze przed wkroczeniem Armii Czerwonej, licząc, że uda się w ten sposób wzmocnić międzynarodową pozycję rządu RP na uchodźstwie oraz powstrzymać realizowany przez Stalina proces wasalizacji i sowietyzacji Polski. Po wybuchu powstania Armia Czerwona wstrzymała ofensywę na kierunku warszawskim, a radziecki dyktator konsekwentnie odmawiał udzielenia powstaniu poważniejszej pomocy. Wsparcie udzielone powstańcom przez USA i Wielką Brytanię miało natomiast ograniczony charakter i nie wpłynęło w sposób istotny na sytuację w Warszawie. W rezultacie słabo uzbrojone oddziały powstańcze przez 63 dni prowadziły samotną walkę z przeważającymi siłami niemieckimi, zakończoną kapitulacją 3 października 1944.

W trakcie dwumiesięcznych walk straty wojsk polskich wyniosły ok. 16 tys. zabitych i zaginionych, 20 tys. rannych i 15 tys. wziętych do niewoli. W wyniku nalotów, ostrzału artyleryjskiego, ciężkich warunków bytowych oraz masakr urządzanych przez oddziały niemieckie zginęło od 150 do 200 tysięcy cywilnych mieszkańców stolicy. Na skutek walk powstańczych oraz systematycznego wyburzania miasta przez Niemców uległa zniszczeniu większość zabudowy lewobrzeżnej Warszawy, w tym setki bezcennych zabytków oraz obiektów o dużej wartości kulturalnej i duchowej. Powstanie warszawskie uznawane jest za jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski.

Ze względu na jego tragiczne skutki, w szczególności olbrzymie straty ludzkie i materialne, kwestia zasadności decyzji o rozpoczęciu zrywu pozostaje nadal przedmiotem debat i gorących polemik. Pełne upamiętnienie powstania warszawskiego stało się możliwe dopiero po przełomie politycznym 1989. Za sprawą decyzji śp. Lecha Kaczyńskiego, ówczesnego prezydenta Warszawy, 31 lipca 2004 zostało otwarte Muzeum Powstania Warszawskiego, które wiernie oddaje historię tamtych dni.
[KN]