Dziś sobota, 18 lipca, 200. dzień roku. Imieniny obchodzą Emilian, Szymon oraz Kamil. Dzisiaj w kalendarzu Międzynarodowy Dzień Nelsona Mandeli.

Nelson Mandela urodził się 18 lipca 1918 roku w Mvezo. Ten południowoafrykański polityk był prezydentem Republiki Południowej Afryki w latach 1994–1999, jednym z przywódców ruchu przeciw apartheidowi, działaczem na rzecz praw człowieka oraz laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. W Republice Południowej Afryki nazywany był również "Madiba" (nazwa jednego z klanów ludu Xhosa), a także "tata", co często rozpisywano jako "Ojciec Narodu". Był zarówno najstarszym (złożył urząd w wieku 81 lat), jak i najdłużej żyjącym prezydentem RPA (zmarł mając 95 lat).

W 1942 roku wstąpił do Afrykańskiego Kongresu Narodowego (ANC), a w 1950 roku zaczął nim kierować. Początkowo był zwolennikiem nieużywania przemocy. Wraz ze współpracownikami zmienił zdanie po masakrze w czasie protestu Sharpeville w marcu 1960 roku i delegalizacji ANC. Rok później został przywódcą zbrojnego skrzydła ANC Umkhonto we Sizwe ("Włócznia Narodu"). Zbrojne działania za czasów Mandeli miały mieć jednak charakter wyłącznie sabotażowy i wykluczały ataki na ludzi. Dokonywali zniszczeń instalacji o dużym znaczeniu dla gospodarki RPA. Został aresztowany 5 sierpnia 1962 i skazany za rzekome akty sabotażu i przygotowywanie inwazji obcych państw na RPA.

Został osadzony w więzieniu na wyspie Robben Island. W marcu 1982 został przeniesiony do więzienia Pollsmoor w Kapsztadzie, w 1985 roku odmówił skorzystania ze zwolnienia warunkowego, a w grudniu 1988 został przeniesiony ponownie, tym razem do więzienia im. Victora Verstera niedaleko Paarl. W więzieniu spędził 27 lat (z tego 18 lat na Robben Island). Wyszedł na wolność 11 lutego 1990 roku pod wpływem kampanii ANC i nacisków międzynarodowych, zgodnie z decyzją prezydenta F.W. de Klerka, który umożliwił legalizację ANC. 18 marca 1992 roku mieszkańcy RPA opowiedzieli się w referendum za likwidacją apartheidu.

Kierował ANC od czerwca 1991 do grudnia 1997, z którym osiągnął w pierwszych wolnych wyborach 27 kwietnia 1994 najlepszy wynik i większość mandatów w parlamencie. Nowo wybrany parlament wybrał go w maju 1994 prezydentem RPA, pierwszym czarnoskórym prezydentem w historii tego kraju. Pełnił ten urząd od 10 maja 1994 do 16 czerwca 1999 roku, w okresie pokojowego odejścia od apartheidu. Zdobył międzynarodowe uznanie i wspólnie z de Klerkiem otrzymał w 1993 roku Pokojową Nagrodę Nobla.
[KN]